Κυριακή 9 Μαΐου 2010

μαύρο πρόβατο



Μια φορά και ένα καιρό, υπήρχε μία χώρα όπου όλοι ήταν κλέφτες.
Το βράδυ, ο καθένας έβγαινε από το σπίτι του και πήγαινε να κλέψει το σπίτι κάποιου γείτονα. Όταν επέστρεφε την αυγή, με τα κλοπιμαία, διαπίστωνε ότι είχε πέσει και ο ίδιος θύμα ληστείας.
Έτσι, ζούσαν όλοι μαζί ευτυχισμένοι, κανένας δεν έβγαινε ζημιωμένος, αφού ο ένας έκλεβε από τον άλλον, μέχρι και ο τελευταίος να κλέψει τον πρώτο.
Το εμπόριο στη χώρα περιελάμβανε, αναπόφευκτα, την εξαπάτηση από την πλευρά του αγοραστή και του πωλητή.
Η ζωή κυλούσε ήρεμα, κανείς δεν ήταν πλούσιος και κανείς φτωχός.
Ώσπου μια μέρα, ένας τίμιος άνθρωπος μετακόμισε σε εκείνο το μέρος. Τις νύχτες, αντί να βγει, άραζε σπίτι, κάπνιζε και διάβαζε βιβλία. Οι κλέφτες, έβλεπαν φως και δεν επιχειρούσαν να τον κλέψουν.
Μετά από λίγο καιρό, οι κάτοικοι, εξοργισμένοι, του εξήγησαν ότι ακόμη και αν ήθελε να ζήσει χωρίς να μπει στη διαδικασία του κλεψίματος, δεν υπήρχε λόγος να σταματήσουν οι υπόλοιποι. Αναγκάστηκε, λοιπόν, να κάνει βόλτες το βράδυ και να επιστρέφει το πρωί, χωρίς όμως να κλέβει, μιας και αυτό ήταν αντίθετο προς την ιδεολογία του. Πήγαινε στη γέφυρα και παρατηρούσε το νερό, από κάτω, να κυλά.
Όταν επέστρεφε σπίτι, διαπίστωνε ότι τον είχαν κλέψει.
Σε λιγότερο από μία εβδομάδα, είχε μείνει απένταρος, δεν είχε τίποτα να φάει και το σπίτι του ήταν άδειο.
Το πρόβλημα όμως δεν ήταν αυτό. Όχι. Το πρόβλημα ήταν ότι με τη συμπεριφορά του εξαγρίωσε τους υπολοίπους.
Επειδή άφηνε τους άλλους να τον κλέψουν χωρίς να κάνει και αυτός το ίδιο, υπήρχε πάντα κάποιος που επέστρεφε σπίτι με τα κλοπιμαία και έβρισκε το σπίτι του άθικτο. Ήταν το σπίτι που θα έπρεπε αυτός να είχε κλέψει.
Αυτοί που έβρισκαν το σπίτι τους άθικτο έγιναν πλουσιότεροι• αντίθετα, αυτοί που επιχειρούσαν να κλέψουν το σπίτι του τίμιου, εφόσον δεν έβρισκαν τίποτα μέσα, κατέληγαν φτωχότεροι.

Εντωμεταξύ, οι πλουσιότεροι αφού δεν ένιωθαν πια την ανάγκη να κλέψουν, ακολούθησαν τη συνήθεια του τίμιου και έκαναν βόλτες στη γέφυρα. Aντιλαμβανόμενοι ότι αν συνέχιζαν να αράζουν στη γέφυρα, θα κατέληγαν φτωχοί, σκέφτηκαν να πληρώνουν τους φτωχούς έτσι ώστε να κλέβουν για πάρτη τους. Έφτιαξαν συμβόλαια, μισθούς και ποσοστά. Παρέμειναν, βεβαίως, κλέφτες, καθώς εξαπατούσαν τους άλλους. Έτσι, οι πλούσιοι γινόντουσαν πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι.

Κάποιοι, έγιναν τόσο πλούσιοι που προφανώς, δεν είχαν την ανάγκη να κλέψουν, αλλά ούτε να βάλουν άλλους να κλέψουν γι’αυτούς. Άμα όμως σταματούσαν να κλέβουν, θα κατέληγαν φτωχοί επειδή οι φτωχοί θα τους έκλεβαν. Πλήρωναν, λοιπόν, τους φτωχότερους από τους φτωχούς, έτσι ώστε να προστατεύουν την περιουσία τους από τους υπόλοιπους φτωχούς. Έφτιαξαν αστυνομικές δυνάμεις και έχτισαν φυλακές.

Έτσι, μετά από κάποια χρόνια από τη στιγμή που εμφανίστηκε ο τίμιος, οι άνθρωποι δεν μιλούσαν πια για κλοπές, αλλά για πλούσιους και φτωχούς. Ήταν όμως ακόμα απατεώνες.

Ο μόνος τίμιος άνθρωπος, ήταν αυτός στην αρχή και σύντομα, πέθανε από την πείνα.




Το κείμενο είναι του Italo Calvino σε ελεύθερη μετάφραση από εμένα.
Έχει τίτλο pecora nera (μαύρο πρόβατο).
Το σχέδιο αποτέλεσε αφορμή και είναι του καλλιτέχνη blu.

12 σχόλια:

  1. Άρα οι τίμιοι πεθαίνουν/αποβάλλονται και οι υπόλοιποι είναι απατεώνες/γκρινιάρηδες/σκλάβοι; Σαν πολύ μαύρα να μας τα λέει ο Καλβίνο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. κατανοώ οτι είναι κείμενο κατά της ιδιοκτησίας, απλά μου κάνει "προπαγάνδα". δεν έχω χρόνο τώρα να το ψάξω παραπάνω, αλλά του πότε είναι το κείμενο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. μεγάλε, ξεκόλλα. είναι αλληγορικό.
    'Προπαγάνδα' είναι τα συμπεράσματά σου..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. αλληγορικό είναι; γιατί νόμιζα οτι αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα.

    μου τη σπάνε απλουστευτικές φιλοκομμουνιστικές ιστοριούλες τέτοιου στυλ. δεν πείθουν κανέναν για τα αρνητικά της ιδιοκτησίας επι της ουσίας. είναι πολύ πιο πολύπλοκα ζητήματα αυτά πιστεύω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. αυτος είναι ο ρόλος της αλληγορίας. ο καθένας μέσα απο τη δική του ειδική ανάγνωση, εξάγει τα συμπεράσματα του.
    Εσυ είσαι τόσο σίγουρος που τα δημοσιεύεις κιόλας. Μωρε μπράβο..

    Και συν τοις άλλοις, μιλάς για προπαγάνδα και πειθω.?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. διαφωνώ. θεωρώ πως το συγκεκριμένο κείμενο είναι αλληγορία με πολύ συγκεκριμένο στόχο και δεν επιδέχεται πολλές ερμηνείες.

    αλλά μπορούμε να συμφωνήσουμε πως διαφωνούμε ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. ναι, σιγουρα διαφωνουμε.
    όχι όμως στη βάση του φιλοκομμουνισμού.
    όχι σε βάση πολιτικού συστήματος. ☺

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. βασικά αυτό ήθελα να πω, δεν διαφωνούμε επι της ουσίας (εξ ου και τα εισαγωγικα που έβαλα στην λέξη προπαγάνδα). απλά δεν είμαι καθόλου πεπεισμένος πως τέτοια κείμενα εξυπηρετούν τον στόχο τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Όχι φίλε. διαφωνούμε επί της ουσίας...
    Αυτό, λοιπόν είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα ένός αλληγορικού κειμένου. και γι'αυτό προκαλεί διαφωνίες.. ο στόχος του κειμένου, εξαρτάται περισσότερο από τον αναγνώστη παρά από τον συγγραφέα.
    Ίσως επηρεάζεσαι από τη δράση του Calvino και όχι από το κείμενο (ή πόσο μάλλον από το σχέδιο)...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Όταν μιλάω για ουσία μιλάω για το νόημα (ή τα νοήματα) που το κείμενο εξυπηρετεί. Σε αυτό δεν πιστεύω πως διαφωνούμε.

    διαφωνούμε στο ότι δεν το θεωρώ τόσο δυνατό ως αλληγορία, μιας και είμαι αρκετά πεπεισμένος (η δράση ενος συγγραφέα ΔΕΝ μπορεί να διαχωριστεί απ' το έργο του) πως θέλει να εξυπηρετήσει συγκεκριμένους στόχους. Πες το στρατευμένη τέχνη αμα θες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. είναι γοητευτικός αυτός ο λακωνικός τρόπος σκέψης και η επαγωγική μέθοδος, που απλουστεύει την κατάσταση, προφανώς.
    επειδη πήγαιναν να κλέψουν, τους έκλεβαν και έτσι έμεναν όλοι ευτυχισμένοι.
    δεν είναι κείμενο κατά της ιδιοκτησίας. ούτε προπαγάνδα. ποιανού και για ποιους;
    πώς σκέφτεται ο άνθρωπος, πώς βολεύεται, πώς επηρεάζεται.
    η ζυγαριά ισορροπεί ανορθόδοξα, αντιστρέφεται και ξαναϊσορροπεί, μόνο με "ένα καλό και ένα κακό".
    ποιο καλό και ποιο κακό;
    αν τα πράγματα σήμερα μπορούσες να τα ονομάσεις pecora nera, θα "ζούσαν όλοι μαζί ευτυχισμένοι"..

    ΑπάντησηΔιαγραφή